Zmiany cen paliwa na przestrzeni roku – przewidywania, prognozy

Ceny paliw – od czego zależą?

Koncerny naftowe to potężne przedsiębiorstwa o znaczeniu geopolitycznym. Bardzo często stają się narzędziami do rozgrywania partii politycznych szachów pomiędzy największymi mocarstwami świata. Obserwując ceny paliw na przestrzeni lat można dojść do wniosku, że wolność gospodarcza
i podstawowe zasady rynkowe bardzo często ustępują miejsca kwestią geopolitycznym. Czynniki, które mają największy wpływ na średnie ceny paliw to przede wszystkim:

• cena baryłki ropy naftowej;
• sytuacja geopolityczna w kraju i na świecie;
• marże rafineryjne;
• marże hurtowników oraz stacji paliw;
• dostępność paliw na rynku;
• podatki i inne opłaty, głównie akcyza, VAT, opłata paliwowa i emisyjna;
• lokalizacja końcowych punktów dystrybucji (stacji paliw).

Co jeszcze kształtowało ceny paliw na przestrzeni lat?

Wpływ na ostateczną cenę paliwa ma naprawdę dużo czynników. Doświadczenia minionych lat pokazują, że wpływ na średnie ceny paliw w Polsce mogą mieć także inne czynniki, takie jak: kurs złotego w stosunku do dolara amerykańskiego i euro; czynniki atmosferyczne; bieżąca polityka podatkowa, czy nawet pora roku. W okresie letnim zwiększa się ruch samochodów i zapotrzebowanie na paliwo, co idzie w parze z podwyżkami cen.

Diesel cena za litr – porównanie międzynarodowe

Analizując cenę za litr diesla na świecie, można zauważyć znaczne różnice pomiędzy poszczególnymi krajami. W krajach produkujących ropę naftową, takich jak Arabia Saudyjska czy Rosja, ceny paliw są zdecydowanie niższe niż w krajach importujących surowiec. Duże znaczenie ma także polityka podatkowa – w krajach o wysokim opodatkowaniu paliw, takich jak państwa Europy Zachodniej, ceny diesla są wyższe niż w krajach o niższym obciążeniu podatkowym.

Ceny paliw – historia

Z utęsknieniem wspominamy ceny paliw oraz artykułów spożywczych sprzed kilkunastu lat. Należy jednak podchodzić do nich z pewnym dystansem. Inflacja, wzrost minimalnego wynagrodzenia,
czy chociażby polityka podatkowa poszczególnych rządów odbiły swoje piętno na aktualnym poziomie cen.

Średnie ceny paliw w 2005 roku

Benzyna 95: 3,20 PLN/l

Diesel: 3,10 PLN/l

Średnie ceny paliw w 2010 roku

Benzyna 95: 4,50 PLN/l

Diesel: 4,20 PLN/l

Średnie ceny paliw w 2015 roku

Benzyna 95: 4,80 PLN/l

Diesel: 4,40 PLN/l

Średnie ceny paliw w 2020 roku

Benzyna 95: 4,30 PLN/l

Diesel: 4,20 PLN/l

Ze względu na pandemię COVID-19, ceny paliw w 2020 roku były niższe niż w poprzednich latach. Jednak od 2021 roku obserwujemy bardzo duży wzrost średnich cen diesla oraz benzyny bezołowiowej w ujęciu rocznym.

Średnie ceny paliw w 2021 roku

Benzyna 95: 5,44 PLN/l

Diesel: 5,35 PLN/l

Średnie ceny paliw w 2022 roku

Benzyna 95: 6,64 PLN/l

Diesel: 7,19 PLN/l

Inwazja Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku uznawana jest za główny czynnik wzrostu cen na przestrzeni ostatniego roku. Polski rząd starał się niwelować negatywne skutki gospodarcze poprzez obniżenie stawki VAT na paliwa z poziomu 23% na 8%. Jak pokazują jednak suche fakty, ceny paliw na stacjach nie zmieniły się po przywróceniu standardowej stawki podatku z dniem 1 stycznia 2023 roku a wysokie ceny wynikały głównie z zawyżanych marż narzucanych przez stacje. Taki ruch można argumentować ograniczaniem popytu na paliwa, poprzez zawyżanie ich cen w obliczu ograniczonej podaży.

Cena paliwa diesel i benzyny w 2023 roku – analiza

Wiele osób zdecydowało się na tankowanie samochodów i zapasowych kanistrów z końcem 2022 roku, w obawie przed drastycznymi podwyżkami cen. Ostatecznie ceny 31 grudnia 2022 roku i 1 stycznia 2023 roku stały na dokładnie takim samym poziomie. Średnie ceny paliw w całym kraju utrzymały się na jednolitym poziomie. Cena benzyny Pb95 wynosiła 6,46 zł, natomiast cena paliwa diesel – 7,45 zł. Do końca miesiąca ceny paliw wzrosły o ok. 15 groszy na litrze.

Pierwszy tydzień lutego 2023 roku stał pod znakiem kolejnych podwyżek na stacjach paliw. Pozytywne zmiany dla konsumentów przyszły wraz z obniżkami hurtowych cen paliw – najpierw 10 lutego, a następnie 25 lutego. Pomiędzy tymi dniami mogliśmy obserwować duże wahania cen oscylujące w graniach 10-15 groszy na litrze. Pozytywne zmiany cenowe pojawiły się w marcu dla właścicieli pojazdów z silnikami diesla. Cena oleju napędowego znacznie zmalała i w niektórych regionach Polski była niższa od benzyny 95. Średnie ceny paliw w dniu 31 marca 2023 wyniosły 6,62 zł za litr Pb95 i 6,75 zł za litr diesla.

Polskie stacje paliw – ceny w kwietniu 2023

W kwietniu mogliśmy obserwować wahania w cennikach rafineryjnych wszystkich typów paliw.
W okresie świąt wielkanocnych i bezpośrednio przed weekendem majowym doszło do największych podwyżek cen, co wynikało ze wzmożonego ruchu samochodowego. Sytuacja cenowa jest bardzo dynamiczna, a w niektórych dniach cena benzyny bezołowiowej była wyższa od diesla. Kolejne wzrosty cen paliw kopalnianych prognozowane są na zakończenie długiego weekendu majowego. Sytuacja powinna ustabilizować się w kolejnym tygodniem.

Prognoza cen paliw w 2023 – czy czekają nas kolejne podwyżki?

Rok 2023 przywitaliśmy podwyższeniem opłaty paliwowej o 13,3% oraz przywróceniem standardowej stawki VAT. Pomimo tego zabiegu, ceny na początku roku nie uległy drastycznym zmianom. Sytuacja pogorszyła się przez kolejne miesiące. Aktualnie ceny paliw przekraczające 7 zł za litr już nikogo nie dziwią. Możemy spodziewać się dużych wzrostów cen w trzecim kwartale 2023 roku, czyli w okresie letnim. Niektóre analizy wskazują, że cena oleju napędowego może dojść do nawet 8 zł za litrze.

Z kolei duże obniżki cen paliw kopalnianych w Polsce prognozowane są na czwarty kwartał 2023 roku w którym mają odbyć się wybory parlamentarne. Obniżki cen paliw bezpośrednio przed wyborami są stałym elementem kampanii partii rządzących. Okres ten powinien się zbiegać z obniżeniem marż rafineryjnych oraz ceny ropy Brent na giełdzie w Europie. Istnieje nadzieja, że w pierwszej połowie przyszłego roku na rynki paliw powróci globalna równowaga w związki z oddawaniem do użytku nowych rafinerii w Afryce, USA oraz Azji.

Średnie ceny paliw – prognozy na przyszłość

Z uwagi na rosnące zainteresowanie pojazdami elektrycznymi oraz ekologicznymi rozwiązaniami w transporcie, można przypuszczać, że w perspektywie kilkunastu lat popyt na paliwa konwencjonalne będzie malał. To z kolei może wpłynąć na obniżenie średnich cen paliw na stacjach. Należy jednak wziąć pod uwagę, że proces ten może być długotrwały i nierównomierny w różnych regionach świata. Polityka klimatyczna państw oraz międzynarodowe porozumienia mogą przyspieszyć przejście na źródła energii odnawialnej, co również może wpłynąć na spadek popytu na paliwa kopalne. Prognozowanie przyszłości cen paliw jest zadaniem trudnym i niepewnym. Możemy jednak oczekiwać, że wraz
z rozwojem elektromobilności i rozbudową infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych, rynek paliw konwencjonalnych będzie się zmieniał. Na ten moment priorytetem większości państw jest jednak odzyskanie równowagi i stabilności energetycznej, poprzez kompletne uniezależnianie się od dostaw rosyjskich paliw i gazu. Wraz ze wzrostem dostępności surowców możemy spodziewać się długo wyczekiwanych obniżek cen paliw kopalnianych w perspektywie najbliższych lat.