Zatory płatnicze – jak odzyskać pieniądze za zlecenie?

Prowadzenie firmy wiąże się z szeregiem wyzwań i zagrożeń, które czyhają na przedsiębiorców na każdym kroku. Jednym z bardziej dotkliwych problemów jakie występują w branży transportowej są zatory płatnicze. Na pierwszy rzut oka to zagadnienie może wydawać się jedynie technicznym aspektem prowadzenia biznesu. Jednakże w rzeczywistości ma kolosalne znaczenie dla płynności finansowej i stabilności przedsiębiorstw. W tym tekście wytłumaczymy czym są zatory płatnicze i jak radzić sobie w sytuacji, gdy nasz kontrahent zalega ze spłatą należności.

Czym są zatory płatnicze?

Mówiąc najprościej, zatory płatnicze to opóźnienia w uregulowaniu należności. Oznacza to sytuację w której kontrahenci nie dokonują płatności w ustalonym terminie. Skutki takich opóźnień są znaczące, począwszy od problemów z płynnością finansową firmy, na hamowaniu tempa wzrostu gospodarczego kraju kończąc. Przez zatory płatnicze firmy transportowe mogą napotkać problemy z realizacją własnych zobowiązań wobec dostawców, pracowników czy chociażby urzędów. Zgodnie z danymi UOKiK, aż 78% przedsiębiorców funkcjonujących na polskim rynku otrzymywało należną zapłatę 30 dni po wyznaczonym terminie, a 13% z nich aż 60 dni po terminie.

Ustawa o zatorach płatniczych

Jednym z instrumentów walki z nieuczciwymi zleceniodawcami jest ustawa z dnia 8 marca 2013 roku o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, nazywana potocznie ustawą o zatorach płatniczych. Na szczególną uwagę zasługuje także nowelizacja z grudnia 2022 roku, która wprowadziła istotne zmiany w 16 obowiązujących aktach prawnych. Wszystko po to, by lepiej zabezpieczyć interesy wierzycieli. Najważniejsze regulacje uderzające w zjawisko zatorów płatniczych to:

• skrócenie terminu zapłaty w transakcjach, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny, do 30 dni – bez możliwości wydłużenia;
• wprowadzenie maksymalnego 60-dniowego terminu zapłaty w transakcjach w których wierzycielem jest MŚP;
• wprowadzenie administracyjnych kar pieniężnych nakładanych na przedsiębiorców, którzy opóźniają się w płatnościach;
• wprowadzenie ,,ulgi na złe długi” w PIT i w CIT;
• zobligowanie przedsiębiorców do składania sprawozdania o stosowanych terminach zapłaty;
• uproszczenie procedury zabezpieczające;
• uzupełnienie katalogu czynów nieuczciwej konkurencji o działanie polegające na nieuzasadnionym wydłużaniu terminów zapłaty.

Maksymalny termin płatności zobowiązań

Skrócenie terminów zapłaty należności wynikających z transakcji handlowych to jeden z najważniejszych postulatów ustawy o zatorach płatniczych. Łatwo pogubić się w obowiązujących przepisach, ponieważ kwestia ta jest uregulowana w dość pokrętny sposób. Co więcej, na przestrzeni ostatnich lat wprowadzane były nowelizacje, które wprowadzały kolejne zmiany. Maksymalny termin płatności zobowiązań wynosi:

• 60 dni w transakcjach w których dłużnikiem jest duża firma (asymetryczna);
• 30 dni od doręczenia faktury, gdy dłużnikiem jest podmiot publiczny;
• 60 dni w przypadku publicznych podmiotów leczniczych;
• 120 dni liczonych od daty doręczenia dłużnikowi faktury, których przekroczenie wiąże się z możliwością odstąpienia od umowy.

Jak dochodzić swoich praw?

Przedsiębiorcy, którzy borykają się z problemem zatorów płatniczych, mają kilka ścieżek dochodzenia swoich praw. Poza tradycyjnymi metodami, takimi jak negocjacje czy mediacje, można również skorzystać z pozwu sądowego. W wielu przypadkach interwencja prawnika może skutkować szybszym uregulowaniem zaległych płatności. Szczególnie w sytuacji, gdy próby polubownego rozwiązania problemu nie przynoszą zadowalających efektów.

Windykacja: pierwszy krok do odzyskania środków

Firmy windykacyjne posiadają doświadczenie i sprawdzone narzędzia w zakresie wywierania presji na nieuczciwych kontrahentów. Teoretycznie dysponują one takim samym wachlarzem możliwości, co wierzyciel. W rzeczywistości są one jednak znacznie bardziej efektywne. Wśród najczęściej stosowanych narzędzi windykacji stosuje się przedsądowe wezwania do zapłaty, ponaglenia płatności, negocjowanie sposobu oraz terminów spłaty należności, czy chociażby bardziej zdecydowane żądania spłaty zadłużenia.

Cesja wierzytelności jako rozwiązanie alternatywne

Cesja wierzytelności to nic innego jak sprzedaż swojego długu firmie, która specjalizuje się w ściąganiu należności. Jest to umowa cywilnoprawna na mocy której dochodzi do przeniesienia wierzytelności na inny podmiot, bądź osobę fizyczną. W zdecydowanej większości przypadków nie wymaga ona zgody dłużnika. Jeśli zdecydujesz się na takie rozwiązanie to pamiętaj o poinformowaniu dłużnika o przeniesieniu zobowiązania na inną osobę. Upewnij się także, że takie rozwiązanie nie zostało wyłączone w zawartej umowie.

Droga sądowa: kiedy inne metody zawodzą

Jeśli próby polubownego rozwiązania sporu i windykacja nie przynoszą efektów, wówczas jedynym rozwiązaniem pozostaje skierowanie sprawy do sądu. Możesz również zwrócić się do UOKiK z prośbą o włączenie się do danej sprawy. Najczęściej wybieraną ścieżką sądową jest próba uzyskania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Takie rozwiązanie pozwala na szybkie rozpoznanie sprawy, bez konieczności przeprowadzenia rozprawy przez sąd. Wystarczy złożyć odpowiedni wniosek w sądzie wraz z dokumentami, potwierdzającymi istnienie zobowiązania wobec przedsiębiorcy. W konsekwencji sąd wydaje nakaz zapłaty, a twoje roszczenie może zostać zabezpieczone przez komornika.

Jak zapobiegać zatorom płatniczym?

Możesz zapobiegać zatorom płatniczym jeszcze na etapie podejmowania współpracy z danym kontrahentem. Wymaga to przede wszystkim dyscypliny oraz wypracowania jasno określonych zasad współpracy. Warto regularnie monitorować terminy płatności, a także sprawdzać opinie dotyczące danej firmy przed przyjęciem od niej zlecenia. Pomocny w tej kwestii może okazać się Rejestr Dłużników Transportowych, czyli internetowa baza danych firm niepłacących za przewóz ładunków. Warto sprawdzać potencjalnych kontrahentów również w Rejestrze Należności Publicznoprawnych, Krajowym Rejestrze Zadłużonych, czy chociażby w Krajowym Rejestrze Długów.

Podsumowanie: zatory płatnicze bez tajemnic

Odzyskiwanie pieniędzy od dłużników to często trudny i czasochłonny proces. Jednak dzięki znajomości dostępnych narzędzi oraz odpowiedniej strategii, można znacznie zwiększyć szanse na szybkie odzyskanie należności. Pamiętaj, że nikt nie zabezpieczy interesów twojej firmy za ciebie. Przed podjęciem współpracy z nowym kontrahentem, zapoznaj się z informacjami na jego temat. Unikaj współpracy z firmami, które figurują w rejestrze dłużników transportowych, by zapobiec zatorom płatniczym w przyszłości.