pl
en lt

Utylizacja opon – o czym powinien pamiętać kierowca samodzielnie wymieniający opony?

>Utylizacja opon jest niezwykle ważnym czynnikiem, mającym wpływ na środowisko oraz nasze życie codzienne. Żeby doszło do naturalnego rozkładu opony potrzeba około 100 lat. Jednocześnie nie istnieje żadne alternatywne rozwiązanie, którym moglibyśmy zastąpić opony. Rozwijamy elektryczne jednostki napędowe, tworzymy nowoczesne systemy zapobiegania kolizjom drogowym, jednak kwestia ogumienia samochodu pozostaje bez zmian. Na czym polega utylizacja opon? Czy istnieją ekologiczne sposoby recyklingu gumy, sadzy i krzemionki? Jakie obowiązki spoczywają na kierowcy, który samodzielnie wymienia opony? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w tym artykule.

Przepisy dotyczące utylizacji opon

Polskie prawo nie przewiduje możliwości składowania opon, bądź ich części. Nawet licencjonowane stacje demontażu pojazdów zobligowane są do przekazania niektórych podzespołów odpowiednim podmiotom. Akumulatory i szyby trafiają do właściwych hut, natomiast opony do cementowni lub zakładów specjalizujących się w recyklingu materiałowym.

Jednym z kluczowych przepisów dotyczących utylizacji opon jest art. 122 Ustawy o odpadach, zgodnie z którym zabronione jest składowanie opon i ich części, z wyłączeniem opon rowerowych i opon o średnicy zewnętrznej większej niż 1400 mm. Skoro składowanie opon jest niedozwolone to zachodzi konieczność ich przetworzenia, bądź całkowitej utylizacji. Warto również pamiętać o tym, że zgodnie z art. 55 ust. 1 ustawy o odpadach, wyrzucanie opon na śmietnik jest zabronione!

Obowiązkowy recykling opon w Polsce

Kolejne obwarowania prawne nałożone zostały na producentów, importerów i dystrybutorów opon w drodze ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej. Są oni zobowiązani do odzyskiwania minimum 75% tonażu opon, z czego 15% musi zostać poddane recyklingowi. W zdecydowanej większości odbywa się to w ramach współpracy z podmiotami zewnętrznymi, takimi jak Centrum Utylizacji Opon Organizacja Odzysku, które posiada blisko 70% rynku. Obowiązek odzysku dotyczy odpadów powstałych z:

  • nowych opon pneumatycznych z gumy stosowanych w samochodach osobowych;
  • nowych opon pneumatycznych z gumy stosowanych w motocyklach i rowerach;
  • nowych opony pneumatycznych z gumy stosowanych w autobusach, samochodach ciężarowych i samolotach;
  • opon pneumatycznych bieżnikowanych z gumy;
  • nowych opon pneumatycznych z gumy stosowanych w urządzeniach i maszynach rolniczych;
  • używanych opon pneumatycznych z gumy.

Niewłaściwa utylizacja opon – kara grzywny

Za wyrzucenie opon w miejscach do tego nieprzeznaczonych, zgodnie z art. 162 kodeksu wykroczeń, przewidziana jest grzywna w wysokości od 20 zł do 5 000 zł. W najbardziej skrajnych przypadkach za zaśmiecanie można zostać ukaranym karą pozbawienia wolności na okres od 3 miesięcy do 5 lat. Surowe kary mają pełnić w tym przypadku funkcję prewencyjną, czyli odstraszać od łamania prawa.

Na podmioty zajmujące się recyklingiem opon może zostać nałożona kara grzywny jeżeli:

  • nie udostępniają w odpowiednim terminie dokumentu potwierdzającego odzysk lub recykling,
  • udostępniają dokument potwierdzający odzysk lub recykling z nierzetelnymi informacjami.

Karą grzywny może zostać ukarany także podmiot przekazujący odpady do odzysku lub recyklingu w imieniu przedsiębiorcy lub organizacji odzysku, jeżeli nie składa wniosku o wydanie dokumentu potwierdzającego recykling lub inne procesy odzysku.

Kary przewidziane są również dla podmiotów, które nielegalnie składują opony na terenie swojej nieruchomości. Dotyczy to także nieruchomości dzierżawionych na potrzeby prowadzenia działalności. W takim przypadku polskie przepisy przewidują możliwość nałożenia administracyjnej kary pieniężnej w wysokości od 1 000 zł do 1 000 000 zł przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska. Dotyczy to głównie podmiotów, które przyjmują zużyte opony po preferencyjnych stawkach bez zamiaru ich utylizacji. Na kary narażeni są również rolnicy, którzy wykorzystują zużyte opony do formowania pryzm i silosów paszowych bez uzyskania stosownego zezwolenia. Gdzie legalnie oddać opony do utylizacji?

Gdzie legalnie oddać opony do utylizacji?

  • Zakłady wulkanizacyjne – nie mają obowiązku przyjmowania starych opon, jednak bardzo często oferują taką usługę za niewielką opłatą podczas zakładania nowego ogumienia.
  • Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK) –  zlokalizowane są na terenach większości gmin, a każdego roku kalendarzowego możemy tam bezpłatnie oddać maksymalnie 8 opon przeznaczonych dla samochodów osobowych.
  • Podmioty utylizacji opon – firmy specjalizujące się w odzysku i recyklingu opadów z opon, takie jak Centrum Utylizacji Opon, posiadają własne, indywidualne zasady odbioru opon od osób prywatnych i przedsiębiorców.
  • Lokalne akcje zbiórki odpadów – samorządy często organizują zbiórki odpadów, których celem jest zapobieganie powstawaniu nielegalnych składowisk i dzikich wysypisk.
  • Firmy specjalizujące się w bieżnikowaniu opon – działalność tych firm skupia się na regeneracji używanego ogumienia celem jego ponownego wykorzystania.

Samodzielna wymiana opon w trakcie jazdy – do czego zobowiązany jest kierowca?

Wymiana opon z letnich na zimowe powinna nastąpić w momencie, gdy średnia dobowa temperatura wynosi 7°C lub mniej.

Zdecydowana większość kierowców decyduje się na wymianę opon w zakładach wulkanizacyjnych, jednak można to zrobić również we własnym zakresie. Niektórzy posiadają osobne komplety felg z oponami zimowymi oraz letnimi, dzięki czemu wymiana ogumienia sprowadza się tak naprawdę do wymiany kół. Jeżeli jednak dysponujemy jednym kompletem kół, wówczas wymiana opon jest bardziej problematyczna. Opony powinny zostać bowiem odpowiednio wyważone.

Wystrzał opony w trakcie jazdy – co robić?

Nagłe pęknięcie opony jest bardzo niebezpiecznym zdarzeniem, na które najbardziej narażeni są kierowcy samochodów ciężarowych. Przy wystrzale opony należy zachować spokój i reagować natychmiastowo. Odradzamy wciskanie hamulca dopóki prędkość pojazdu nie zmaleje do 40-50 km/h. Dopiero po wytraceniu prędkości można przejść do delikatnego hamowania, zatrzymania pojazdu na poboczu i uruchomienia świateł awaryjnych. Przed wymianą opony powinniśmy również umieścić za pojazdem trójkąt ostrzegawczy i upewnić się, że nie generujemy dodatkowego niebezpieczeństwa na drodze. Jeżeli dysponujemy odpowiednim sprzętem, możemy dokonać wymiany we własnym zakresie. W innym przypadku powinniśmy zwrócić się o pomoc do mobilnej wulkanizacji, bądź pomocy drogowej.

Recycling opon – na czym polega?

Należy odróżnić dwa pojęcia: odzysk energetyczny i recykling materiałowy. Pierwsze z nich polega na spaleniu opon w kontrolowanych warunkach. Zazwyczaj są to specjalne piece w cementowniach i innych zakładach, które dzięki zastosowaniu odpowiedniej technologii emitują do atmosfery mniej szkodliwych substancji niż piece tradycyjne. Nie jest to jednak rozwiązanie idealne. Z jednej strony dochodzi do kompletnego spalenia ogumienia, z drugiej strony jest to dokładanie kolejnej cegiełki do emisji CO2. Wybieranie mniejszego zła jest jedynie półśrodkiem, dlatego utylizacja opon powinna skupiać się na odzysku materiałowym. Recykling materiałowy to nic innego jak pozyskanie surowców z odpadów – w tym przypadku z opon.

Znamienny przykład na skalę światową stanowi Dania, która pozyskuje surowce ze wszystkich opon, które przestają spełniać swoje zadania na drodze. Odzyskany surowiec może być wykorzystany do produkcji nowej opony, bądź znaleźć inne zastosowanie w przemyśle, czy chociażby budownictwie. Idealnym celem, do którego powinni zmierzać producenci opon jest maksymalny odzysk materiałów z zużytego ogumienia, by następnie wykorzystać je przy produkcji kompletnie nowych opon. Na tym etapie rozwoju cywilizacyjnego nie jesteśmy jeszcze w stanie tego dokonać. Nie brakuje jednak innych, ekologicznych pomysłów, na które warto zwrócić uwagę.

Ekologiczne rozwiązania dotyczące utylizacji opon

Państwa prześcigają się w znajdowaniu praktycznych i ekologicznych metod utylizacji opon i ich ponownego wykorzystania. Na szczególną uwagę zasługują:

  • stosowanie gumowego granulatu pochodzącego z opon do budowy asfaltowych dróg;
  • wykorzystanie materiałów uzyskanych z recyklingu przy produkcji nowego ogumienia;
  • zastosowanie sadzy i krzemionki odzyskanej z opon do produkcji tuszów i tonerów drukarek;
  • piroliza, czyli proces pozyskania gazów i olejów z gumy;
  • wykorzystanie gumy z opon przy produkcji piór wycieraczek, dywaników samochodowych, mat sportowych czy nawet sztucznej murawy na boiska sportowe;
  • prace nad stworzeniem alternatywnego paliwa z zużytych opon.

Odpowiednia utylizacja opon i ich recykling to zagadnienie, którego nie można zaniedbywać. Z każdym kolejnym rokiem rośnie liczba samochodów na drogach, co wpływa na wzrost produkcji i sprzedaży opon. W trosce o środowisko naturalne i klimat naszej planety powinniśmy dążyć do maksymalnego, ponownego wykorzystania ogumienia.