Strefa Czystego Transportu a branża transportowa w Polsce

W ostatnich latach możemy obserwować rozwój inicjatyw zmierzających do ochrony środowiska i redukcji emisji szkodliwych gazów do atmosfery. Strefa Czystego Transportu to zagadnienie kontrowersyjne, którego głównym założeniem jest poprawa jakości powietrza w dużych aglomeracjach miejskich. Pierwsze takie rozwiązania w Polsce wejdą w życie już w 2024 roku. Co to oznacza dla mieszkańców miast i branży transportowej? Zapraszamy do artykułu.

Co to jest strefa czystego transportu?

Strefy Czystego Transportu (SCT) to wyznaczone obszary w centrach miast, do których dostęp mają jedynie pojazdy spełniające określone, surowe normy emisji spalin. Ten ruch jest krokiem naprzód w kierunku czystszej, zdrowszej przestrzeni miejskiej, która lepiej odpowiada współczesnym standardom ekologicznym. Podstawowym celem SCT jest poprawa jakości powietrza poprzez ograniczenie dostępu pojazdów najbardziej zanieczyszczających środowisko. To także sposób na promowanie nowych technologii i zachęcanie mieszkańców oraz firm do inwestycji w bardziej ekologiczne środki transportu.

Wprowadzenie SCT wiąże się z szeregiem regulacji prawnych i technicznych, które mają na celu nie tylko zapewnienie lepszej jakości powietrza, ale także zwiększenie świadomości ekologicznej społeczeństwa. Do SCT mogą wjeżdżać wyłącznie pojazdy, które spełniają odpowiednie kryteria.

Jakie samochody mogą wjechać do strefy czystego transportu?

1. Samochody elektryczne: pojazdy napędzane wyłącznie energią elektryczną, bez emisji spalin.
2. Samochody napędzane wodorem: pojazdy wykorzystujące wodór jako źródło energii, emitujące jedynie wodę.
3. Samochody napędzane gazem ziemnym: pojazdy wykorzystujące gaz ziemny (CNG), które emitują mniej szkodliwych substancji niż tradycyjne silniki spalinowe.
4. Pojazdy uprawnione na podstawie uchwały Rady Gminy: w zależności od lokalnych regulacji, niektóre samochody spalinowe mogą być dopuszczone do wjazdu do strefy, pod warunkiem spełniania określonych norm emisji spalin.

Wyjątki od zakazu wjazdu

Przewidziane zostały pewne wyjątki, dzięki którym Strefa Czystego Transportu będzie dostępna także dla wybranych grup osób, których pojazdy nie spełniają narzuconych wymogów. Są to:

• Pojazdy, którymi poruszają się osoby niepełnosprawne.
• Właściciele samochodów, którzy ukończyli co najmniej 70 lat.
• Pojazdy zarządów dróg i podmiotów realizujących zadania na rzecz zarządców dróg.
• Pojazdy służb mundurowych i służb ratowniczych.
• Pojazdy specjalne, takie jak koparki czy food trucki.
• Autobusy szkolne i autobusy zeroemisyjne.

Strefa Czystego Transportu w polskich miastach – od kiedy i gdzie?

Pomimo dużych protestów ze strony mieszkańców miast, koncepcja Stref Czystego Transportu zaczyna nabierać realnych kształtów. Jako pierwsze na taki krok zdecydowały się władze Warszawy oraz Krakowa. Warszawa jako stolica naszego kraju ma stanowić przykład dla innych miast do wprowadzania proekologicznych rozwiązań. Kraków z kolei od lat zmaga się z problemem smogu i niskiej jakości powietrza, a utworzona Strefa Czystego Transportu ma stanowić pierwszy, znaczący krok w stronę poprawy tego stanu rzeczy.

Kraków idzie na pierwszy ogień

Radni Krakowa jeszcze w listopadzie 2022 roku przyjęli uchwałę, zgodnie z którą od 1 lipca 2024 roku na terenie całego miasta będzie obowiązywać Strefa Czystego Transportu. Przedstawiony został także konkretny plan zacieśniania wymogów emisji szkodliwych substancji, zgodnie z którym od 1 lipca 2026 roku do Krakowa będą mogły wjeżdżać jedynie samochody benzynowe zgodne z normą Euro 3 oraz auta napędzane silnikami diesla z normą Euro 5. Ograniczenia nałożone przed władze Krakowa są mniej rygorystyczne od tych, przewidzianych w stolicy Polski. Jednakże strefą czystego powietrza objęty zostanie teren całego miasta.

Strefa Czystego Transportu w Warszawie

Przedstawianym terminem wdrożenia STC w Warszawie jest lipiec 2024 roku, co zostało przegłosowane przez Radę Warszawy 7 grudnia 2023 roku. Projekty uchwał zmieniały się kilkukrotnie, z powodu wyraźnych sprzeciwów mieszkańców Warszawy. Ostatecznie obostrzenia będą mniej rygorystyczne, a ostatni etap wdrożenia został zaplanowany na 2032 rok. Strefa Czystego Powietrza w pierwszym etapie ma objąć około 4% samochodów i ma objąć fragmenty centralnych dzielnic miasta. Co więcej, osoby mieszkające i płacące podatki w Warszawie będą zwolnione z wymagań SCT do 2028 roku. Czteroletni okres adaptacyjny ma umożliwić mieszkańcom dostosowanie się do wprowadzanych zmian, czyli zakup nowszego samochodu.

Następnymi miastami ,,w kolejce” do wprowadzenia Stref Czystego Transportu są Katowice, Poznań oraz Wrocław. Data ich wdrożenia będzie zależała od wyników konsultacji społecznych oraz analiz lokalnych warunków. Pierwsze decyzje i projekty uchwał w tej sprawie mają ujrzeć światło dzienne w połowie 2024 roku.

Wpływ STC na branżę transportową

Wprowadzenie Stref Czystego Transportu w Polsce niesie ze sobą istotne konsekwencje dla branży transportowej. Ten nowy trend w zarządzaniu miejskim ruchem drogowym nie tylko oddziałuje na sposób, w jaki mieszkańcy poruszają się po miastach, ale również radykalnie zmienia zasady gry dla przedsiębiorstw transportowych.

Modernizacja floty

Firmy transportowe zostały postawione przed faktem dokonanym. Aby kontynuować transport na obszarach objętych SCT, konieczna będzie inwestycja w nowe, ekologiczne pojazdy ciężarowe. Jest to duże wyzwanie finansowe, jak i logistyczne. Dlatego wiele firm będzie zwlekało z zakupem nowych pojazdów do ostatniej chwili, z nadzieją na zakup pojazdów o największym możliwym zasięgu.

Zmiany w logistyce

Strefa Czystego Transportu wymusza na firmach transportowych przemyślenie i dostosowanie strategii logistycznych, szczególnie w zakresie dostaw miejskich i dystrybucji. Firmy mogą być zmuszone do reorganizacji tras i harmonogramów dostaw, co może wpłynąć na koszty prowadzenia działalności. W skrajnym przypadku transport może odbywać się do punktu poza wyznaczoną strefą, a następnie będzie przeładowywany do bardziej ekologicznych pojazdów.

Oczekiwania vs Rzeczywistość

Idee idące za Strefami Czystego Transportu wydają się być słuszne. Jednakże w rzeczywistości wymuszają na mieszkańcach i firmach zakup nowych samochodów, co jest dużym wyzwaniem finansowym. Co więcej, w Polsce cały czas brakuje odpowiedniej infrastruktury do obsługi pojazdów elektrycznych. Duże wątpliwości budzi także kwestia bezpieczeństwa elektryków oraz późniejszej utylizacji baterii.

Podsumowanie: czy strefa czystego transportu to dobry pomysł?

STC są systemowym sposobem na poprawę jakości powietrza w dużych miastach. Jest to rozwiązanie konieczne ze względu na brak lepszych alternatyw. Jednocześnie powstawanie takich stref stanowi duże wyzwanie dla mieszkańców oraz przedsiębiorców. Założenia idące za wdrożeniem STC zakładają bardzo intensywny rozwój pojazdów elektrycznych i wodorowych, odkładając na bok ryzyka i przeszkody związane z ich użytkowaniem. Zmiany będą wprowadzane etapami, więc branża transportowa ma jeszcze trochę czasu na odpowiednie przygotowania.

FAQ

Czym dokładnie jest Strefa Czystego Transportu (SCT)?

SCT to wyznaczone obszary w centrach miast, gdzie dostęp mają pojazdy spełniające surowe normy emisji spalin, głównie pojazdy elektryczne, wodorowe i na gaz ziemny.

Kiedy Strefy Czystego Transportu zostaną wprowadzone w Polsce?

Pierwsze strefy planowane są od lipca 2024 roku, począwszy od miast takich jak Warszawa i Kraków, z perspektywą rozszerzenia na inne duże miasta.

Jakie są korzyści wprowadzenia SCT?

Główne korzyści to znaczna poprawa jakości powietrza, redukcja emisji gazów cieplarnianych i promowanie ekologicznych środków transportu, co przyczyni się do zdrowszego środowiska miejskiego.