pl
en lt

Przewóz kabotażowy – co to jest i kto może go wykonywać?

>Kabotaż to pojęcie znane głównie w kuluarach firm zajmujących się transportem międzynarodowym. Sama nazwa wywodzi się od włoskiego żeglarza Giovanniego Cabota, znanego również jako John Cabot. Zapisał się on na kartach historii za sprawą odkryć geograficznych oraz żeglugi przybrzeżnej, pływając pomiędzy różnymi portami tego samego państwa. Co to jest kabotaż? Czym różni się od innych form transportu? Zapraszamy do artykułu. 

Czym jest przewóz kabotażowy?

Przewóz kabotażowy to zarobkowy transport ładunku między punktami odbioru znajdującymi się w innym państwie niż kraj, w którym przewoźnik posiada działalność gospodarczą. Brzmi skomplikowanie? Najłatwiej zobrazować kabotaż na konkretnym przykładzie. Polska firma transportowa realizuje transport ładunku pomiędzy Poznaniem a Dortmundem. Załadunek realizowany jest w Polsce, natomiast rozładunek w Niemczech. Następnie, gdy pojazd jest już pusty, dochodzi do kolejnego załadunku i transportu. Tym razem kierowca przewozi towar z Dortmundu do Berlina. Dzięki temu niweluje się tzw. puste przebiegi i poprawia się ekonomiczny aspekt samego transportu. Istotne w tym przypadku jest to, że pierwszy transport ma charakter międzynarodowy, natomiast kolejny jest wykonywany już na terytorium jednego państwa – innego niż kraj siedziby przewoźnika. Wynika z tego prosty wniosek: firma transportowa zarejestrowana w Polsce nie może przeprowadzać kabotażu na terytorium RP. Kłóci się to po prostu z definicją przewozu kabotażowego. Ważny jest jeszcze jeden aspekt. Transport w ramach kabotażu może być realizowany jedynie pojazdem, którym przewoźnik przekroczył granicę.

Kabotaż – co to jest?

Pojęcie kabotażu, przewozu kabotażowego i transportu kabotażowego stosowane jest zamiennie. W rzeczywistości określenie kabotaż jest bardziej ogólne i dotyczy dwóch różnych rodzajów transportu. W mowie potocznej, kabotażem nazywa się po prostu żeglugę przybrzeżną. Bowiem właśnie w taki sposób podróżował Giovanni Cabot w XV wieku. Z kolei legalna definicja przewozu kabotażowego została zawarta wprost w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady i brzmi następująco: krajowy zarobkowy przewóz wykonywany tymczasowo w przyjmującym państwie członkowskim.

Rodzaje kabotażu

  • Żegluga kabotażowa – żegluga pomiędzy portami jednego państwa.
  • Transport kabotażowy – może być realizowany koleją, samolotem lub samochodem. 

Jakie przepisy krajowe obejmują przewóz kabotażowy?

  • Ustawa o transporcie drogowym z dnia 6 września 2001 r.
  • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 3 kwietnia 2014 r. w sprawie zezwoleń na międzynarodowy przewóz drogowy rzeczy oraz przewóz kabotażowy.
  • Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 6 sierpnia 2013 r. w sprawie wysokości opłat za czynności administracyjne związane z wykonywaniem przewozu drogowego oraz za egzaminowanie i wydanie certyfikatu kompetencji zawodowych.
  • Kodeks postępowania administracyjnego z dnia 14 czerwca 1960 roku.

Kto potrzebuje zezwolenia na wykonanie kabotażu w Polsce?

Zagraniczni przedsiębiorcy, którzy chcą świadczyć usługi kabotażu na terenie Polski są zobligowani do uzyskania stosownego zezwolenia jeżeli:

  • siedziba ich firmy znajduje się poza UE, Szwajcarią, Norwegią, Islandią, Liechtensteinem;
  • transport ma być wykonywany pojazdem zarejestrowanym poza UE, Szwajcarią, Norwegią, Islandią i Liechtensteinem.

Wniosek należy złożyć w Głównym Inspektoracie Transportu Drogowego z siedzibą w Warszawie.

Kto może wykonywać kabotaż?

Kabotaż może wykonywać każdy przedsiębiorca, który zgodnie z przepisami prawa wykonuje zarobkowy, drogowy przewóz rzeczy. Tym samym musi posiadać zarejestrowaną działalność na terenie jednego z krajów członkowskich UE lub EFTA oraz licencję na transport międzynarodowy. Przeważnie przewozy kabotażowe wykonywane są przez pojazdy ciężarowe, jednak przepisy dopuszczają również mniejsze pojazdy – takie jak samochody dostawcze o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony.

Zakaz przewozu kabotażowego – w jakich sytuacjach jest nakładany?

Zgodnie z art. 19 ustawy o transporcie drogowym, Główny Inspektor Transportu Drogowego może w drodze decyzji administracyjnej nałożyć zakaz wykonywania transportu kabotażowego na terenie RP jeżeli przewoźnik podczas przewozu kabotażowego wielokrotnie naruszył przepisy rozporządzenia (WE) nr 1073/2009 lub inne wspólnotowe albo krajowe przepisy w zakresie transportu drogowego. Naruszenia te nie muszą być stricte związane z kabotażem, natomiast zakaz obowiązuje przez okres 2 lat.

Jak regulowany jest przewóz kabotażowy?

Zasady przewozu kabotażowego na terytorium całej Unii Europejskiej reguluje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1072/2009, funkcjonujące od 2009 roku. Kabotaż możliwy jest jedynie w sytuacji, gdzie w pierwszej kolejności wykonuje się transport międzynarodowy, na który wydany został dokument CMR. Pewne zmiany prawne w zakresie transportu kabotażowego wprowadził w 2022 roku tzw. pakiet mobilności. Oto najważniejsze z nich:

  • liczba przejazdów kabotażowych w ciągu 7 dni na terenie jednego państwa UE została ograniczona do trzech;
  • pojawił się obowiązek udokumentowania powrotu do bazy w krajowej siedzibie przewoźnika raz na 8 tygodni, nawet jeśli oznacza to przejazd bez ładunku;
  • należy udokumentować 4-dniową przerwę, obowiązującą od ostatniej operacji kabotażowej;
  • można wykonać transportu kombinowany na zasadach kabotażu, o ile odbywa się on na terytorium jednego z państw członkowskich UE.

Wady i zalety kabotażu

Przewozy kabotażowe nadal cieszą się dużą popularnością wśród firm transportowych. Regulacje prawne coraz częściej zmierzają jednak do ograniczenia możliwości przewoźników. Jak to w życiu bywa – najlepiej na kabotażu wychodzą osoby zaradne i przedsiębiorcze, które poszukują kolejnych zleceń. Nawet na małych trasach.

Wady przewozu kabotażowego

  • Zagrożenie dla lokalnych przewoźników.
  • Ryzyko występowania nadużyć ze stron firm transportowych i psucie rynku.

Zalety kabotażu

  • Optymalizacja finansowa przejazdów poprzez zmniejszenie długości tras bez ładunku.
  • Ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko naturalne.
  • Korzystniejsze ceny.
  • Większy zakres wyboru dla potencjalnego klienta, korzystającego z usług firm świadczących kabotaż.
  • Możliwość uzyskania dodatkowego przychodu przez przewoźnika w sytuacjach kryzysowych.

Nadmierny kabotaż obostrzony jest surowymi sankcjami, które wynikają z chęci zabezpieczenia interesów lokalnych firm transportowych. Nie może on stanowić głównego źródła przychodu przedsiębiorstw, ponieważ znacznie ograniczyłby atrakcyjność przewoźników państw cechujących się wyższymi płacami, a co za tym idzie – wyższymi kosztami transportu. Przewozy kabotażowe mają jednak realny wpływ na redukcję emisji szkodliwych spalin do atmosfery oraz stanowią okazjonalną szansę do redukcji kosztów związanych z transportem. Właśnie dlatego cieszą się tak dużą popularnością.