Problemy z rozładunkiem – za co odpowiada przewoźnik i co mówią przepisy?

Rozładunek oraz załadunek towarów to bardzo ważne etapy transportu. Chwilowy brak skupienia może skutkować uszkodzeniem ładunku, bądź kosztowną pomyłką. Co do zasady. obowiązki kierowcy sprowadzają się do sprawdzenia stanu towaru oraz weryfikacji zgodności z dokumentacją przewozową. Zdarza się jednak tak, że pomoc przy rozładunku jest konieczna, bądź zwyczajnie pozwala zaoszczędzić więcej czasu. Kto odpowiada za zabezpieczenie ładunku? W jakich sytuacjach kierowca ma obowiązek rozładować towar? Oto kompendium wiedzy, dzięki któremu rozładunek nie będzie miał przed tobą żadnych tajemnic.

Rozładunek towarów – na czym polega ten proces?

Rozładunek towarów to kluczowy element łańcucha dostaw. Podczas załadunku zwraca się uwagę na odpowiednie zabezpieczenie przewożonych dóbr, by nie uszkodziły się w trakcie jazdy. Po dotarciu do miejsca docelowego (np. magazynu, bądź sklepu) należy ustalić miejsce rozładunku i obowiązujące zasady ruchu. Kierowca musi być w tym zakresie elastyczny, ponieważ można spotkać się z różnymi typami magazynów, hal produkcyjnych, bądź wąskimi placami firmowymi. Rozładunek polega na dostarczeniu towaru zgodnego z dokumentacją do ustalonego miejsca i przekazaniu go upoważnionej osobie. Kierowca dojeżdża pod wskazany adres, gdzie wózkiem widłowym bądź przy użyciu windy wypakowuje palety. Czasami do wypakowania jest cała ciężarówka mniejszych kartonów, gdzie konieczne jest zaangażowanie kilku osób. Odbiorca towaru powinien być do tego przygotowany, zapewniając kilku pracowników fizycznych do rozładunku. Szczególnie, że kierowca może mieć jeszcze inne przewozy transportowe tego samego dnia. Niektóre pojazdy są wyposażone w specjalny dźwig, który może usprawnić rozładunek.

Transport HDS – co to jest?

HDS to nic innego jak hydrauliczny dźwig samochodowy, czyli samochód ciężarowy z dźwigiem umożliwiającym rozładunek. Można go stosować zarówno w odniesieniu do ciężkich ładunków (np. materiały budowlane), jak i lżejszych grup towarów. Usługa HDS wiąże się zazwyczaj z tym, że to kierowca ciężarówki z dźwigiem dokonuje rozładunku z pojazdu. Samochody z  wysięgiem posiadają zazwyczaj udźwig powyżej 1 tony, co umożliwia im przeniesienie zdecydowanej większości ładunków. Transport HDS wymaga jednak posiadania specjalnych uprawnień, które można uzyskać przez ukończenie kursu oraz późniejsze zdanie egzaminu przed komisją Urzędu Dozoru Technicznego.

Rozładunek – definicja szczegółowa

Rozładunek to ogół czynności wykonywanych bezpośrednio po zakończeniu przewozu w miejscu przeznaczenia, mających na celu wyjęcie mienia ze środka transportu, z włączeniem czynności przemieszczania mienia z bezpośredniego sąsiedztwa środka transportu do magazynu, innego pomieszczenia lub miejsca składowania.

Najczęstsze problemy z rozładunkiem

Większość rozładunków przechodzi sprawnie. Kierowca w trakcie wykonuje nadzór i ma zazwyczaj możliwość wypicia kawy, czy przewietrzenia się. Niestety czasami dochodzi do problemów, które wynikają z sytuacji losowych, bądź niewłaściwego przygotowania odbiorcy. Najczęściej są to:

• brak odpowiedniego przygotowania odbiorcy, które prowadzi do wydłużenia czasu trwania rozładunku;
• niewłaściwe przygotowanie techniczne – brak sprawnej windy, wózka widłowego;
• stromy lub nierówny podjazd uniemożliwiający wykorzystanie paleciaka;
• brak kontaktu z osobami wpisanymi do dokumentacji przewozowej;
• opóźnienie dostawy spowodowane nieprzyjaznymi warunkami atmosferycznymi, korkami na drogach, wydłużonym załadunkiem;
• ograniczenia wynikające z przepisów określających czas pracy kierowcy;
• odmowa przyjęcia towaru w miejscu docelowym;
• uszkodzenie towaru w trakcie transportu, wynikające z nieodpowiedniego zabezpieczenia ładunku;
• uszkodzenie ładunku w trakcie rozładunku;
• oczekiwanie w kolejce na rozładunek.

Każdy kierowca spotyka się z czasami problematycznymi sytuacjami w trakcie rozładunku. Grunt to odpowiednio dostosować się do sytuacji i znać obowiązujące przepisy. 

Kto ma obowiązek rozładować towar?

Zgodnie z ustawą prawo przewozowe, jeżeli umowa lub przepis szczególny nie stanowią inaczej, czynności ładunkowe należą odpowiednio do obowiązków nadawcy lub odbiorcy. Tym samym przepisy pozostawiają kwestię obowiązku rozładunku do ustaleń pomiędzy stronami, zazwyczaj w formie umowy. W transporcie międzynarodowym, należy brać pod uwagę również inne przepisy oraz umowy międzynarodowe. Przepisy niemieckie i francuskie w tym zakresie są tożsame z regulacjami polskimi – przewoźnicy nie mają obowiązku rozładowania towaru. Jedynym wyjątkiem są przesyłki o masie do 3 ton we Francji. Obowiązek rozładowania towaru powinien wynikać z umowy przewozu, bądź konkretnego upoważnienia w tym zakresie. Większość umów przewozowych nakłada obowiązek rozładunku na zamawiającego. Praktyka pokazuje jednak, że czasami wygodniej i bezpieczniej jest wyciągnąć paletę z pojazdu we własnym zakresie i umieścić je w bezpiecznym miejscu.

Przepisy dotyczące rozładunku

Głównymi aktami prawnymi, które dotyczą rozładunku jest polska ustawa prawo przewozowe oraz Konwencja CMR. Opisują one np. zakres odpowiedzialności przewoźnika za towar. Zgodnie z art. 65 ust. 1 ustawy: przewoźnik ponosi odpowiedzialność za utratę, ubytek lub uszkodzenie przesyłki powstałe od przyjęcia jej do przewozu aż do jej wydania oraz za opóźnienie w przewozie przesyłki. Podobnie zakres odpowiedzialności przedstawia art. 17 ust. 1 Konwencji CMR zgodnie z którym przewoźnik odpowiada za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru lub za jego uszkodzenie, które nastąpi w czasie między przyjęciem towaru a jego wydaniem, jak również za opóźnienie dostawy. Tym samym kierowca jest odpowiedzialny za towar aż do zakończenia rozładunku, czyli wydania towaru.

Uszkodzenie towaru w trakcie rozładunku

Za rozładunek odpowiedzialna jest osoba, która była zobowiązana do jego przeprowadzenia. Kierowca, bądź firma transportowa, mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności za szkodę w przesyłce powstałą na etapie rozładunku tylko wtedy, gdy obowiązek dokonania tych czynności został potwierdzony w umowie. Zastosowanie mają tutaj ogólne przepisy prawa cywilnego dotyczące odpowiedzialności za szkody.

Opóźniony rozładunek – co robić?

Może zdarzyć się tak, że kontakt z odbiorcą towaru jest utrudniony, brakuje ludzi do rozładunku, czy też dochodzi do niepotrzebnego wydłużania okresu oczekiwania na rozładunek. W takiej sytuacji przewoźnik może skorzystać z uprawnień wynikających z art. 16 ust. 2 Konwencji CMR i bezzwłocznie wyładować towar na rachunek osoby uprawnionej. Rozładunek wykonany samodzielnie zobowiązuje do sprawowania dozoru nad towarem, czy chociażby powierzenia ładunku osobie trzeciej. Kierowca w celu zabezpieczenia towaru może przewieść go do najbliższego magazynu i przechowywać go tam, na koszt zamawiającego. Oczywiście pod warunkiem spełnienia odpowiednich przesłanek.

Praktyczne rady na temat problemów spotykanych podczas rozładunku

• Spodziewaj się niespodziewanego, bowiem przy transporcie i rozładunku może cię spotkać masa losowych, ludzkich sytuacji.
• Staraj się dokumentować wszystkie próby kontaktu z odbiorcą towaru.
• W miarę możliwości, poinformuj zamawiającego z lekkim wyprzedzeniem, że zbliżasz się z towarem do jego firmy. Dzięki temu pozwolisz mu się odpowiednio przygotować.
• Zapoznaj się ze wszelkimi zastrzeżeniami, uwagami dodatkowymi oraz innymi informacjami, które znajdują się w dokumentacji przewozowej.
• Zadbaj o odpowiednie przygotowanie techniczne – zazwyczaj kierowcy wykorzystują popularnego ,,paleciaka” oraz windę do rozładowania ładunku.
• Sprawdź jakie reguły rozładunku znajdują się w umowie przewozu.
• Nie denerwuj się, staraj się podejść do problemów rzeczowo i szablonowo. Czasami dodatkowe nerwy niepotrzebnie zaogniają sytuację.

Warto zainwestować w ubezpieczenie OCP uwzględniające szkody w transporcie.