pl
en lt

Pakiet mobilności 2022 – kogo dotyczą zmiany w transporcie? 

Wraz ze wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku zgodziliśmy się na pewien kompromis prawny i wypracowywanie wspólnych rozwiązań dla państw europejskich. Jest to działanie w tak przekrojowym zakresie, że wywiera bezpośredni wpływ na wszystkie dziedziny życia. Pakiet mobilności to szereg przepisów, które mają na celu implementację unijnych wytycznych dotyczących transportu międzynarodowego. Z dniem 2 lutego weszły w życie kolejne zmiany, budzące szereg kontrowersji. Jak odnaleźć się w gąszczu regulacji jakie niesie za sobą pakiet mobilności? Kary za naruszenia są naprawdę wysokie! 

Zmiany wprowadzone przed lutym 2022  

Najważniejsze zmiany, wprowadzone przed lutym 2022 r., to między innymi: 

  • Obowiązek powrotu do miejsca zamieszkania na tygodniową przerwę co cztery tygodnie.  
  • Ograniczenie nocnego czasu pracy kierowców do 10 godzin  
  • Wydłużenie dziennego czasu pracy do 2 godzin w wyjątkowych okolicznościach. 
  • Wliczenie w czas odbywania przerwy okresu w którym zmiennik kierowcy pozostaje na fotelu pasażera.  
  • Ustanowiono sankcje karne za niedostosowanie się do zmian. 

Głównym założeniem pakietu jest poprawa warunków pracy kierowców we wszystkich krajach Wspólnoty. Ma to być realizowane m.in. przez zwiększenie zakresu kontroli firm transportowych, jak i podniesienie wynagrodzenia pracowników transportu międzynarodowego. Teoretycznie kłóci się to z ideą wolnego rynku, jednak z założenia chodzi o wypracowanie wspólnych, europejskich standardów. Pierwsze nowelizacje polskich przepisów, które przyniósł pakiet mobilności pojawiły w 2020 roku i były stopniowo wprowadzane na mocy Rozporządzeń Parlamentu Europejskiego 561/2006 oraz 165/2014. To właśnie nim zawdzięczamy: ograniczenie nocnego czasu pracy kierowców do 10 godzin, obowiązek powrotu do miejsca zamieszkania na tygodniową przerwę co cztery tygodnie, wydłużenie dziennego czasu pracy w wyjątkowych okolicznościach, czy wliczenie w czas odbywania przerwy okresu w którym zmiennik kierowcy pozostaje na fotelu pasażera. Są to zmiany, które realnie wpływają na funkcjonowanie transportu międzynarodowego – od kwestii logistycznych i administracyjnych aż po wygląd codziennej pracy kierowcy. Kolejne obowiązki i ograniczenia obowiązują od lutego 2022 roku. 

Co zmienia pakiet mobilności 2022? 

Najważniejsze zmiany to między innymi: 

  • Obowiązek posiadania licencji transportowej i zezwolenia do wykonywania zawodu dla kierowców pojazdów o DMC od 2.5 tony.  
  • Nowe przepisy dotyczące zabezpieczenia finansowego pojazdów. 
  • Przepisy regulujące rejestrację siedziby firmy zajmującej się transportem.  
  • Tachografy II generacji.  
  • Wydłużenie czasu przechowywania zapisów z tachografów do 56 dni. 
  • Obowiązek zgłoszenia do IMI kierowców dokonujących przejazdów kabotażowych oraz cross trade. 
  • Wynagrodzenie kierowcy przewozów kobotażowych oraz cross trade odpowiednie dla pracowników państwa w którym się znajdują. 
  • Zjazd do bazy w kraju siedziby przewoźnika raz na 8 tygodni dla kierowców kabotażowych. 
  • Jeden pojazd będzie mógł wykonać maksymalnie 3 przejazdy kabotażowe w ciągu 7 dni w jednym państwie Unii Europejskiej. 
  • Obowiązkowy wpis w tachografie po przekroczeniu granicy państwa. 

Nowe przepisy dotyczą głównie kwestii wynagrodzenia delegowanych kierowców, wpisów w tachografie oraz kabotażu. Podróże służbowe kierowców międzynarodowych przestają być traktowane jako realizacja zadań służbowych – warto tutaj zaznaczyć, że nie dotyczy to delegacji w transporcie krajowym. Takich rozbieżności pomiędzy przewozami krajowymi a międzynarodowymi będzie coraz więcej, bowiem unijne rozporządzenia dotyczą stricte działalności o charakterze transgranicznym. 

Wynagrodzenie kierowców międzynarodowych 

Mówiąc najprościej: kierowcy przewozów kobotażowych oraz cross trade muszą otrzymywać wynagrodzenie odpowiednie dla pracowników państwa w którym się znajdują. Podstawą wyliczenia ma być podstawowe wynagrodzenie obowiązujące kierowcę zagranicznego w danym państwie członkowskim Unii Europejskiej. Jeżeli pracownik w trakcie transportu jedzie np. przez Niemcy, Francję i Holandię to jego wynagrodzenie powinno odpowiadać stawkom niemieckim właściwym dla pokonanej trasy w Niemczech, stawkom francuskim właściwym dla czasu jazdy we Francji etc. Z zakresu obowiązywania przepisów wyłączone zostały przewozy tranzytowe i bilateralne. Nadal nie ma jednak jasnych wytycznych dotyczących wyliczenia wynagrodzenia, a za jego zaniżenie przewidziana jest sankcja karna. Głównie dlatego pakiet mobilności budzi tak wiele skrajnych emocji. 

Kabotaż 

W ramach wyjaśnienia, kabotaż to słowo wywodzące się od nazwiska włoskiego żeglarza Giovanniego Cabota, który podróżował między portami tego samego państwa. Współcześnie poprzez przewozy kabotażowe rozumie się transport towarów między punktami odbioru znajdującymi się w innym państwie niż kraj, w którym przewoźnik posiada działalność gospodarczą. Dla przykładu: polski kierowca wiezie do Dortmundu ładunek z Polski, a po rozładunku odbiera kolejny towar, który przewozi do Berlina. Tym sposobem eliminuje się przejazdy na pusto. Podług nowych przepisów, kabotaż będzie wymagał od kierowców zjazdu do bazy w kraju siedziby przewoźnika raz na 8 tygodni. Jeden pojazd będzie mógł wykonać maksymalnie 3 przejazdy kabotażowe w ciągu 7 dni w jednym państwie Unii Europejskiej. Zmiany są podyktowane tymczasowym charakterem kabotażu oraz podwyższeniem standardów pracy kierowcy międzynarodowego.  

Obowiązkowy wpis w tachografie 

Po przekroczeniu granicy państwa, kierowca ma obowiązek zatrzymania się na najbliższym postoju i dokonania właściwego wpisu w tachografie z oznaczeniem państwa do którego właśnie wjechał. Wpisy mogą odbywać się w sposób ręczny, jednak wprowadzenie nowej generacji tachografów (z wpisami automatycznymi) stanie się obowiązkowe od września 2025 roku. 

Baza firmy transportowej 

Pakiet mobilności wprowadził nową definicję bazy eksploatacyjnej. Baza firmy transportowej musi posiadać miejsca postojowe odpowiadające minimum 1/3 posiadanej floty pojazdów. Regulacja dość prosta, jeżeli firma posiada flotę 30 pojazdów to w bazie musi znajdować się min. 10 miejsc postojowych. Kolejny przejaw podnoszenia standardów.  

System IMI 

Przewoźnik ma obowiązek zgłoszenia do europejskiego systemu delegowanych kierowców, dokonujących przejazdów kabotażowych oraz cross trade. Co więcej, kierowca musi posiadać kopię zgłoszenia z unikalnym kodem QR celem usprawnienia kontroli.   

Pytania bez odpowiedzi – pakiet mobilności 2022 

Największe kontrowersje budzą kwestie dotyczące wynagrodzenia kierowców i kosztów prowadzenia firmy transportowej. Aż 84% respondentów badania Inelo nie wie jak wyliczyć wynagrodzenie za pracę polskich kierowców, którzy jeżdżą poza granicami swojego kraju. Zawodowym kierowcom odebrano dodatkowe diety. W wielu przypadkach zostaną one zrekompensowane poprzez podniesienie podstawy wynagrodzenia. Do tej pory były one jednak nieoskładkowane, więc nie generowały dodatkowych kosztów dla pracodawcy. Teraz koszty utrzymania pracownika będą wyższe, co wcale nie musi przekładać się na wzrost wynagrodzenia. To jednak nie koniec rewolucji. Zmiany wchodzące w skład pakietu mobilności zostały rozłożone w czasie do 2026 roku.  

Pakiet mobilności a transport aut 

Obowiązki w transporcie aut są analogiczne do pozostałych firm transportowych. Kierowcy muszą zaznaczyć w tachografach fakt przekroczenia granicy państwa, dokonywać zgłoszeń w systemie IMI, czy posiadać wynagrodzenie adekwatne do stawek obowiązujących w danym kraju. Ewentualny problem może dotyczyć kabotażu, np. gdy firma z siedzibą w Polsce, posiada swój tabor za granicą. Zgodnie z pakietem mobilności, pojazdy mają ograniczoną liczbę przejazdów kabotażowych i muszą wracać do Polski raz na 8 tygodni. Istotny jest również czynnik ekonomiczny. Pakiet mobilności prowadzi do podniesienia kosztów transportu aut, co wpływa na podniesienie cen samochodów. Ceny pojazdów rosną systematycznie od początku pandemii koronawirusa. Wpływ na to ma ograniczona dostępność nowych aut, wzrost cen surowców i paliwa. Transport aut jest kolejnym elementem kształtującym ostateczną cenę samochodu. Dotyczy to zarówno nowych samochodów z salonu, jak i importowanych pojazdów używanych z zagranicy. 

Pakiet mobilności: Zmiany w transporcie do 2026  

Tachografy II generacji to nie jedyna nowość jaka czeka na firmy transportowe. Od maja 2022 roku pojawi się obowiązek posiadania licencji transportowej i zezwolenia do wykonywania zawodu dla kierowców pojazdów o DMC od 2.5 tony. W tym czasie zaczną obowiązywać przepisy dotyczące zabezpieczenia finansowego pojazdów (1800 euro na pierwszy pojazd) oraz rejestracji siedziby firmy zajmującej się transportem. Od końca 2024 roku przewoźnicy będą musieli przechowywać zapisy z tachografów sprzed 56 dni (aktualnie 28 dni).  

Czy Polska jest gotowa na unijne standardy? 

Co sądzisz o zmianach w transporcie międzynarodowym? Czy wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej powinny posiadać jednolite przepisy? Właściciele firm transportowych skarżą się na obniżenie ich konkurencyjności na rynku europejskim. Będziemy na bieżąco informować o kolejnych zmianach wprowadzanych przez pakiet mobilności. Najważniejsze to trzymać głowę na karku (a ręce na kierownicy), podchodzić do zmian ze spokojem i przygotowywać się do nich z wyprzedzeniem. Szczególnie, że znane są już założenia przyszłych zmian.