Na czym polega transport intermodalny?

Czym jest transport intermodalny?

Transport intermodalny to forma przewozu towarów, która opiera się na wykorzystaniu co najmniej dwóch różnych środków transportu, takich jak samochód ciężarowy, pociąg, statek czy samolot, przy zachowaniu jednej jednostki ładunkowej na całej trasie.

Jedną z najważniejszych zasad transportu intermodalnego jest to, że ładunek – najczęściej umieszczony w kontenerze – nie jest przeładowywany podczas zmiany środka transportu. Oznacza to, że od momentu nadania do miejsca docelowego towar pozostaje w tej samej jednostce, co minimalizuje ryzyko uszkodzeń i przyspiesza proces transportu.

Europejskie zasady

Zgodnie z tym dokumentem „Terminology on combined transport” stworzonym z inicjatywy Europejskiej Konfederacji Ministrów Transportu, przewozy intermodalne muszą spełniać kilka warunków:

• Wykorzystanie więcej niż jednego środka transportu.

• Jedna jednostka ładunkowa na całej trasie.

• Jedna umowa na przewóz i jeden dokument przewozowy.

• Jedna firma odpowiedzialna za cały transport.

• Zjednostkowanie ładunku.

Na czym polega transport intermodalny w praktyce?

Kluczowe dla transportu intermodalnego jest wykorzystanie terminali przeładunkowych, które umożliwiają szybkie i sprawne przenoszenie kontenerów lub innych jednostek ładunkowych z jednego środka transportu na inny. Są one strategicznie zlokalizowane w pobliżu portów, stacji kolejowych i głównych tras transportowych, co pozwala na optymalizację czasu oraz kosztów przewozu. Przynajmniej w teorii.

W praktyce transport intermodalny przebiega według następujących kroków:

• Nadanie towaru – towar zostaje zapakowany w jednostkę ładunkową w miejscu nadania.

• Transport drogowy – kontener najczęściej jest przewożony za pomocą samochodu ciężarowego do najbliższego terminalu przeładunkowego.

• Przeładunek w terminalu – umieszczenie jednostki ładunkowej na nowym środku transportu.

• Transport główny – obejmuje dłuższą część trasy, gdzie transport realizowany jest najczęściej koleją, drogą morską lub lotniczą.

• Odbiór w terminalu docelowym – kontener zostaje przeniesiony na samochód ciężarowy, który transportuje go do finalnej destynacji.

• Dostarczenie towaru do odbiorcy.

Środki transportu wykorzystywane w transporcie intermodalnym

• Transport drogowy – stosowany głównie na krótkich odcinkach do dowozu i odbioru towaru z terminali.
• Transport kolejowy – charakteryzuje się dużą ładownością i niskimi kosztami operacyjnymi.
• Transport morski – najbardziej efektywny kosztowo środek transportu w globalnej logistyce, szczególnie przy przewozach międzykontynentalnych.
• Transport lotniczy – wykorzystywany głównie w przypadku towarów o wysokiej wartości lub wymagających szybkiego dostarczenia.

Przykłady zastosowania

• Drogowo-kolejowy transport krajowy (np. Polska)

• Kolejowo-morski transport międzynarodowy (np. Chiny – Europa)

• Morsko-drogowy transport międzykontynentalny (np. USA – Europa)

• Kolejowo-drogowy transport kontynentalny (np. Hiszpania – Polska)

• Drogowo-lotniczy transport towarów specjalnych (np. Europa – Azja)

Zalety transportu intermodalnego

• Opłacalność ekonomiczna na długich trasach.

Na długich trasach transport intermodalny jest tańszy niż transport drogowy. Korzystanie z kolei i transportu morskiego pozwala na redukcję kosztów paliwa oraz opłat drogowych.

• Redukcja emisji CO2.

W porównaniu do transportu drogowego, transport intermodalny, zwłaszcza kolejowy i morski, znacząco ogranicza emisję szkodliwych substancji, w tym dwutlenku węgla. Odpowiada to polityce zrównoważonego rozwoju.

• Większa ładowność.

Transport intermodalny pozwala na przewóz większej ilości towarów w jednej jednostce, szczególnie w przypadku transportu kolejowego i morskiego.

• Bezpieczeństwo ładunku.

Stała jednostka ładunkowa zmniejsza ryzyko uszkodzenia towaru, kradzieży, czy manipulowania towarem.

• Stabilność cen

W przeciwieństwie do transportu drogowego, ceny transportu intermodalnego są mniej podatne na wahania sezonowe, co zapewnia większą stabilność i przewidywalność kosztów transportu.

Wady i wyzwania

Każdy medal ma dwie strony. W przypadku transportu intermodalnego największe wyzwanie, a zarówno problem do rozwiązania, stanowi infrastruktura. Można tutaj mówić o klasycznym zderzeniu teorii z praktyką, oczekiwań z rzeczywistością. W całej Europie, a zwłaszcza w Polsce, brakuje odpowiedniej liczby terminali intermodalnych. A to niestety prowadzi do wydłużania czasu transportu oraz ograniczenia jego elastyczności.

Nie można także zapominać o efekcie domina – jakiekolwiek opóźnienia w transportowym łańcuchu mogą się potęgować przez konieczność skorelowania ze sobą różnych form transportu.

Transport intermodalny w Polsce

Wykorzystanie tej formy transportu jest w dużej mierze uzależnione od ilości terminali przeładunkowych oraz ich lokalizacji. Przed 2022 rokiem obserwowano wyraźny wzrost liczby przewożonych ładunków przy pomocy transportu intermodalnego w naszym kraju. Szczególnie między krajami Europy Zachodniej a Wschodniej oraz między Skandynawią a południem kontynentu.

Głównym atutem Polski w tym zakresie jest dostęp do Morza Bałtyckiego i dobrze rozwinięta sieć portów morskich, takich jak Gdynia, Gdańsk czy Szczecin. Porty te obsługują duże ilości kontenerów transportowanych zarówno drogą morską, jak i kolejową. Wewnątrz kraju infrastruktura kolejowa oraz drogowa umożliwia stosunkowo sprawne przewozy towarów. Chociaż jakość infrastruktury kolejowej oraz aktualna sytuacja spółki PKP Cargo pozostawiają wciąż wiele do życzenia.

Przykładem polskiej firmy działającej w tym sektorze może być nasza firma matka, Adampol S.A.

Podsumowanie: sprawnie i ekologicznie

Transport intermodalny to efektywny sposób przewozu towarów, który łączy różne środki transportu, przy zachowaniu jednej jednostki ładunkowej. Umożliwia on optymalizację kosztów, redukcję emisji CO2 oraz większe bezpieczeństwo ładunku. Polska, dzięki strategicznemu położeniu, może odgrywać w przyszłości bardzo ważną rolę w tej formie transportu.