Karta kierowcy – czym jest i jak ją uzyskać?

Karta kierowcy to popularna wśród przewoźników karta do tachografu, która przypomina legitymację pracy kierowcy. By móc wykonywać niektóre zawody w transporcie drogowym wymagane są często dodatkowe licencje i uprawnienia, wykraczające poza standardowe prawo jazdy. Ile kosztuje karta kierowcy i jak ją zdobyć? Zapraszamy do kompendium wiedzy w tym zakresie.

Co to jest karta kierowcy?

Karta kierowcy jest obowiązkowym dokumentem określonej grupy kierowców, którzy prowadzą pojazdy z tachografami cyfrowymi. Jej głównym zadaniem jest rejestracja czasu jazdy oraz innych czynności wykonywanych przez kierowców w trakcie pracy. Każdy kierowca może posiadać tylko jedną, imienną kartę wydawaną na okres 5 lat. Jest ona niezbędna, by kierowca mógł legalnie rozpocząć jazdę pojazdem z tachografem:

• o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony w transporcie towarów,
• zarejestrowanym do przewozu więcej niż 9 osób wraz z kierowcą.

Można uznać, że czas pracy kierowcy rozpoczyna się z momentem umieszczenia karty w tachografie. Chociaż niektóre czynności administracyjne i organizacyjne podejmowane są jeszcze przed wejściem do kabiny samochodu ciężarowego, bądź autokaru. Podstawowe zachowania kierowcy takie jak jazda, postoje, odpoczynek rejestrowane są cyfrowo na karcie. Jakie jeszcze informacje znajdują się na karcie kierowcy?

Dane zawarte na karcie kierowcy

Poza zbieraniem danych z tachografu, karta kierowcy posiada również informacje dotyczące jej właściciela. Dokument z wyglądu przypomina legitymacje i dowody tożsamości z którymi mamy do czynienia od początku życia. Na karcie kierowcy znajdują się następujące dane:

• imię i nazwisko,
• zdjęcie portretowe,
• data urodzenia,
• numer PESEL,
• data wydania karty,
• data ważności dokumentu,
• numer karty,
• numer prawa jazdy,
• podmiot wydający kartę,
• kraj rejestracji,
• podpis.

Kontrola aktywności kierowców

Karta kierowcy posiada ograniczony zakres pamięci, dlatego można przechowywać maksymalnie informacje o pracy kierowcy z 28 dni roboczych. W następnej kolejności dane należy zgrać (zazwyczaj na komputer) i przechowywać przez okres 12 miesięcy. Pracodawca ma wgląd w dane znajdujące się na karcie celem kontroli i monitorowania pracy swoich przełożonych. Musi także zgrać aktualne informacje w przypadku:

• rozwiązania lub wygaśnięcia umowy z kierowcą,
• upłynięcia terminu ważności dokumentu,
• zagrożenia utraty danych zapisanych na karcie,
• żądania uprawnionych organów.

Jak wyrobić kartę kierowcy?

Procedura jest ujednolicona we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej. Należy złożyć wniosek o wydanie  karty kierowcy w uprawnionej instytucji. W Polsce właściwym organem jest Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych SA z siedzibą w Warszawie. Oczywiście nie trzeba osobiście zjawiać się w siedzibie spółki, sprawę można załatwić pocztą lub przez Internet. Niestety samo wysłanie e-maila nie wystarczy.

Karta kierowcy – wniosek

Należy uwiarygodnić swoją osobę za pomocą podpisu elektronicznego w ogólnopolskiej platformie Info-car lub wykorzystać profil zaufany. Wnioski online rozpatrywane są szybciej, zwykle trwa to 7 dni roboczych. Jeżeli pismo zostało złożone drogą pocztową to PWPW ma 30 dni na rozpatrzenie sprawy.

Karta kierowcy – wymagane dokumenty

Jeżeli wniosek nie będzie złożony wraz ze wszystkimi potrzebnymi dokumentami, wówczas otrzymamy prośbę o uzupełnienie braków. Warto się zatem przygotować żeby niepotrzebnie nie wydłużać czasu oczekiwania. Wraz z wnioskiem należy złożyć:

• kserokopię prawa jazdy,
• zdjęcie kierowcy (3,5 cm x 4,5 cm) na białym tle, bez maseczki i nakrycia głowy,
• potwierdzenie wniesienia opłaty za wydanie karty kierowcy,
• skan podpisu.

Nieco inne zasady obowiązują obcokrajowców spoza Unii Europejskiej. Muszą oni dołączyć dodatkowo kopię świadectwa kierowcy oraz skan karty kierowcy. 

Ile kosztuje karta kierowcy?

Wysokość opłaty za wydanie dokumentu jest stała dla wszystkich. Cena za wyrobienie karty kierowcy to 172,20 zł. Pamiętaj aby uiścić całą kwotę jeszcze przed złożeniem wniosku. Bez zapłaty wniosek nie będzie rozpatrywany.

Wymiana karty kierowcy

Karta kierowcy w przeciwieństwie do certyfikatu kompetencji zawodowych wydawana jest na określony czas, czyli okres 5 lat. Po upływie terminu ważności dokumentu, kierowca nie może prowadzić pojazdów ciężarowych z tachografem. Dla zachowania płynności najlepiej jest złożyć wniosek wraz ze wszystkimi potrzebnymi dokumentami najpóźniej 15 dni przed końcem ważności. W przypadku kradzieży, zniszczenia lub zgubienia karty należy sporządzać wydruki z tachografu na początku dnia pracy oraz na zakończenie dnia. Powinniśmy także niezwłocznie wystąpić o wydanie nowej karty. W przypadku kontroli policji lub ITD będziemy poproszeni o uwiarygodnienie kradzieży bądź straty dokumenty, dlatego warto się zabezpieczyć w kopię wniosku o wydanie karty zastępczej.

Jazda bez karty kierowcy

Co do zasady, jazda bez ważnej karty kierowcy jest niezgodna z prawem. W wyjątkowych okolicznościach kierowca może kontynuować przewóz, jednak musi uzupełnić wydruki z tachografu o własny opis wykonanej pracy. Jest to jedynie rozwiązanie tymczasowe, ponieważ za jazdę bez karty kierowcy można otrzymać mandat karny w wysokości:

• Do 2000 zł dla osoby kierującej pojazd bez dokumentów,
• Do 2000 zł dla menadżera transportu, bądź innej osoby odpowiedzialnej za zarządzanie transportem,
• Do 5000 zł dla przewoźnika, czyli samej firmy transportowej.

W czasie ewentualnej kontroli, mogą pojawić się również dodatkowe kary wynikające z braku kompletnej dokumentacji, bądź niedostosowania się do obowiązujących terminów. Zagrożona sankcją karną jest również jazda bez ważnego ubezpieczenia.

Karta kierowcy a OC

Posiadanie karty kierowcy nie zwalnia z obowiązku posiadania ubezpieczenia OC. Zgodnie z art. 23 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych: posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu. Co więcej, kary przewidziane za brak obowiązkowego ubezpieczenia są wyższe dla posiadaczy samochodów ciężarowych, niż w przypadku właścicieli mniejszych pojazdów o DMC do 3,5 tony. Wysokość kary uzależniona jest zarówno od posiadanego typu pojazdu, jak i długości jazdy bez ważnego OC:

• 1810 zł za jazdę bez OC do 3 dni od upłynięcia terminu ważności,
• 4520 zł za jazdę bez OC od 4 do 14 dni od upłynięcia terminu ważności,
• 9030 zł za jazdę bez OC powyżej 14 dni od dnia upłynięcia ważności ubezpieczenia.

Wysokość kar za brak ubezpieczenia OC rosną z roku na rok, ponieważ jako podstawę obliczenia stosuje się wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę. Im wyższa płaca minimalna, tym wyższe kary za brak OC.