Jakie są najważniejsze przepisy dotyczące przewozu samochodów w Europie?

Podstawowe przepisy transportowe UE dotyczące przewozu samochodów

Przewóz samochodów w Europie odbywa się w ramach harmonizacji przepisów transportowych, które mają na celu ujednolicenie zasad obowiązujących we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej. Najważniejszymi obszarami regulacji są dostęp do rynku, bezpieczeństwo przewozu oraz wymogi techniczne pojazdów.

Dostęp do rynku transportowego

Dostęp do rynku międzynarodowego regulowany jest przez Rozporządzenie (WE) nr 1072/2009, które nakłada na przewoźników realizujących przewóz samochodów obowiązek posiadania licencji wspólnotowej. Jest ona niezbędna do wykonywania operacji transportowych między krajami UE.

Bezpieczeństwo przewozu

Dyrektywa 2014/47/UE nakłada obowiązek przeprowadzania technicznej kontroli drogowej pojazdów użytkowych. Szczególną uwagę zwraca się na prawidłowe mocowanie ładunku. Przewoźnicy są zobowiązani do stosowania odpowiednich systemów mocowania zgodnych z normami EN 12195-1.

Czas pracy kierowców

Przewoźnicy muszą zapewnić, że kierowcy przestrzegają obowiązkowych przerw (45 minut po 4,5 godzinach jazdy) oraz dziennych i tygodniowych okresów odpoczynku. Naruszenia tych przepisów mogą skutkować karami finansowymi i ograniczeniami działalności.

Pakiet Mobilności

Wyrażenie od którego przewoźnicy dostają gęsiej skórki! Pakiet mobilności to szereg zmian i regulacji ukierunkowanych na ujednolicenie przepisów oraz warunków pracy w branży transportowej. Kolejne obowiązki i przepisy wprowadzane są systematycznie od 2020 roku, a zakres regulacji jest dość szeroki – od tachografów, aż po wynagrodzenie kierowców.

Regulacje przewozu samochodów – wymagania techniczne i bezpieczeństwo

Bezpieczeństwo i odpowiednie przygotowanie techniczne pojazdów pełni kluczową rolę w transporcie samochodów. Przynajmniej z punktu widzenia prawa. Unia Europejska wprowadziła szereg regulacji, które mają na celu ochronę uczestników ruchu drogowego oraz minimalizację ryzyka uszkodzenia przewożonych pojazdów.

Wymogi techniczne dla autotransporterów

Zgodnie z Dyrektywą 96/53/WE, autotransportery muszą spełniać określone standardy dotyczące maksymalnych wymiarów i mas. W szczególności:

• Maksymalna wysokość pojazdu z ładunkiem wynosi 4 metry w większości krajów UE.
• Dopuszczalna masa całkowita (DMC) wynosi 40 ton, w przypadku zestawów składających się z ciągnika i naczepy.
• Pojazdy muszą być wyposażone w odpowiednie systemy oświetlenia i oznaczenia ostrzegawcze.

Bezpieczeństwo załadunku i mocowania pojazdów

Europejskie przepisy wymagają stosowania standardów mocowania ładunku określonych w normie EN 12195-1. Wymogi te obejmują:

• Użycie pasów mocujących o odpowiedniej wytrzymałości i oznaczeniach zgodnych z normami.
• Zabezpieczenie pojazdów na autotransporterze za pomocą blokad kół lub innych systemów stabilizujących.
• Regularne sprawdzanie stanu technicznego mocowań i urządzeń zabezpieczających.

Systemy bezpieczeństwa w pojazdach przewożących samochody

Od 6 lipca 2024 roku wszystkie nowo rejestrowane pojazdy ciężarowe, w tym autotransportery, muszą być wyposażone w określone systemy bezpieczeństwa. Wymóg ten wynika z Rozporządzenia (UE) 2019/2144 i obejmuje:

• Systemy hamowania awaryjnego (AEBS),
• Systemy wspomagania stabilności (ESP),
• Systemy monitorowania ciśnienia w oponach (TPMS),
• Systemy wspomagania kierowcy – asystent utrzymania pasa ruchu, system awaryjnego hamowania czy system wykrywający zmęczenie kierowcy.

Przewóz samochodów – przepisy celne i podatkowe

Przewóz samochodów na terenie Unii Europejskiej i ich przywóz spoza obszaru wspólnoty podlegają określonym przepisom celnym i podatkowym. Przewóz samochodów pomiędzy krajami członkowskimi odbywa się bez kontroli celnych i obowiązku płacenia cła. Co jednak w przypadku bardziej skomplikowanych operacji?

Przewóz samochodów spoza UE

Przywóz samochodów spoza obszaru Unii Europejskiej podlega przepisom określonym w Kodeksie Celnym Unii Europejskiej. Kluczowe wymagania obejmują:

1. Deklaracja celna: Samochody importowane do UE muszą zostać zgłoszone w odpowiednim urzędzie celnym.
2. Opłaty celne:
   • Stawka celna na samochody osobowe wynosi zwykle 10% wartości pojazdu.
   • Wysokość cła oblicza się na podstawie wartości celnej, która obejmuje cenę zakupu oraz koszty transportu.
3. Podatek VAT:
   • W kraju pierwszej rejestracji pojazdu należy uiścić podatek VAT, którego wysokość zależy od stawki obowiązującej w danym państwie członkowskim (zwykle 20-25%).
4. Akcyza:
   • W Polsce akcyza za samochody osobowe uzależniona jest od pojemności silnika i wieku pojazdu:
     • Do 2.0 l – 3,1% wartości samochodu.
     • Powyżej 2.0 l – 18,6% wartości samochodu.

Przepisy transportowe UE 2025 – co się zmieni?

Unia Europejska nieustannie pracuje nad ujednoliceniem przepisów transportowych, aby sprostać wyzwaniom związanym z ochroną środowiska oraz równowagą na rynku transportowym. Nowe przepisy, które wejdą w życie w 2025 roku, stanowią kontynuację Pakietu Mobilności. Największy nacisk zostanie położony na cyfryzację oraz dekarbonizację transportu.

Cyfryzacja dokumentacji transportowej

Od 2025 roku przewoźnicy realizujący międzynarodowe przewozy na terenie UE będą zobowiązani do korzystania z systemu eFTI (Electronic Freight Transport Information). System ten:

• Umożliwi cyfrową wymianę dokumentacji przewozowej między przewoźnikami a organami kontrolnymi.
• Zastąpi tradycyjną formę papierową dokumentów, takich jak listy przewozowe (CMR).
• Przyspieszy procesy kontrolne dzięki łatwiejszemu dostępowi do danych.

Zaostrzenie norm środowiskowych

• Wprowadzenie obowiązkowych rejestrów emisji CO₂ dla przewoźników, które będą monitorowane na poziomie unijnym.
• Obowiązek stosowania pojazdów spełniających normy Euro 7, które wprowadzą bardziej restrykcyjne limity emisji spalin dla pojazdów użytkowych.
• Ulgi dla przewoźników korzystających z pojazdów elektrycznych, hybrydowych i zasilanych wodorem.

Nowe zasady dotyczące czasu pracy i odpoczynku

Pakiet Mobilności 2025 zaostrzy kontrolę nad przestrzeganiem czasu pracy kierowców. Wprowadzone zostaną:

• Cyfrowe tachografy drugiej generacji w nowych pojazdach, które umożliwią bardziej precyzyjne monitorowanie tras, czasu jazdy i odpoczynku kierowców.
• Obowiązek powrotu kierowcy do kraju rejestracji co 4 tygodnie (obecnie co 8 tygodni), co ma poprawić warunki pracy kierowców.

Zmiany w zakresie kabotażu

Zasady kabotażu zostaną dostosowane w celu ograniczenia zjawiska ,,dumpingu socjalnego”. W 2025 roku wejdą w życie przepisy:

• Zmniejszające liczbę operacji kabotażowych możliwych do wykonania w krótkim czasie.
• Wymagające bardziej szczegółowej dokumentacji i raportowania operacji realizowanych przez przewoźników.

Niestety ciężko nie odnieść wrażenia, że wprowadzane zmiany generują więcej chaosu i dodatkowo utrudniają przewoźnikom prowadzenie biznesów. Strajki i inicjatywy podejmowane przez polskich reprezentantów branży transportowej niestety nie zmieniły niczego w tym zakresie. Tym samym zalecamy śledzenie zmian w przepisach i dostosowywanie się do nowych regulacji z wyprzedzeniem.

Podstawy prawne przewozu samochodów w Europie

• Rozporządzenie (WE) nr 1071/2009 – ustanawia wspólne zasady dotyczące dostępu do zawodu przewoźnika drogowego oraz warunki, które musi spełniać przedsiębiorca.
• Rozporządzenie (WE) nr 1072/2009 – dotyczy wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku przewozu drogowego, w tym przewozów samochodów oraz operacji kabotażowych.
• Pakiet Mobilności – zbiór zmian w przepisach transportowych, które regulują m.in. czas pracy kierowców, dostęp do rynku oraz zasady realizacji operacji kabotażowych.
• Dyrektywa 96/53/WE – określa maksymalne wymiary i masy pojazdów użytkowych w ruchu międzynarodowym.
• Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 – reguluje czas pracy kierowców, obowiązkowe przerwy i okresy odpoczynku.
• Dyrektywa 2014/47/UE – dotyczy technicznej kontroli drogowej pojazdów użytkowych, w tym autotransporterów.
• Kodeks Celny Unii Europejskiej (Rozporządzenie (UE) nr 952/2013) – określa zasady przywozu samochodów spoza UE, w tym procedury celne i wymogi dokumentacyjne.
• Dyrektywa 2008/50/WE o jakości powietrza i czystszym powietrzu dla Europy – nakłada pośrednie wymagania na przewoźników dotyczące stosowania pojazdów spełniających określone normy emisji spalin.

Te przepisy tworzą ramy prawne, które regulują zarówno wymogi techniczne i operacyjne dla pojazdów przewożących samochody, jak i warunki dostępu do rynku transportowego w UE.

Podsumowanie: europejskie przepisy transportowe

Transport samochodów w Europie jest obszarem ściśle regulowanym przez przepisy unijne i krajowe, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa, ochronę środowiska i uczciwe zasady konkurencji na rynku. Ciężko jednak nie odnieść wrażenia, że przewoźnicy coraz częściej zmuszani są do śledzenia zmian w prawie zamiast po prostu skupiać się na rozwoju swoich biznesów i realizowaniu przewozów. Tym bardziej, że niektóre regulacje przyczyniły się do obniżenia konkurencyjności polskich firm transportowych na rynku europejskim.