Certyfikat kompetencji zawodowych. Jak zdobyć certyfikat kompetencji przewoźnika?

Prowadzenie firmy transportowej i spedycyjnej to wyzwanie biznesowe, logistyczne oraz administracyjne. Jeszcze przed otwarciem działalności gospodarczej, przedsiębiorca musi uzyskać stosowne zezwolenia, certyfikacje oraz zaświadczenia wymagane przepisami prawa. Jednym z kluczowych, obligatoryjnych dokumentów jest certyfikat kompetencji zawodowych przewoźnika drogowego. Jak go zdobyć, ile kosztuje i dlaczego jest taki ważny?

Certyfikat kompetencji zawodowych przewoźnika drogowego

Certyfikat kompetencji zawodowych to dokument potwierdzający wiedzę i umiejętności konieczne do wykonywania obowiązków przewoźnika drogowego. Jego zakres przedmiotowy jest bardzo szeroki, ponieważ uwzględnia posiadane kwalifikacje, wiedzę merytoryczną oraz praktyczne umiejętności w zakresie zarządzania przedsiębiorstwem transportowym.

Wytyczne Parlamentu Europejskiego, obowiązujące od grudnia 2011 roku, wskazują, że minimum jedna z osób zarządzających przedsiębiorstwem transportowym musi posiadać certyfikat kompetencji zawodowych. Polskim organem odpowiedzialnym za wydawanie certyfikatów jest Instytut Transportu Samochodowego. Przyszli przewoźnicy ubiegają się o certyfikat w zakresie transportu międzynarodowego, ponieważ upoważnia on jednocześnie do wykonywania przewozów transportowych na terenie kraju. Bez certyfikatu firma transportowa nie otrzyma stosownej licencji spedycyjnej.

Kto musi mieć certyfikat kompetencji zawodowych?

Katalog podmiotów zobowiązanych do posiadania certyfikatu kompetencji zawodowych ogranicza się od osób fizycznych, które zarządzają przedsiębiorstwem. Muszą to być osoby stricte związane z funkcjonowaniem firmy transportowej, które podejmują wiążące decyzję. Może to być:

• prezes zarządu,
• właściciel,
• udziałowiec firmy,
• menadżer transportu.

Niektóre firmy decydują się po prostu na zatrudnienie pracownika, który posiada stosowny dokument i pełni rolę menadżerską. Taka osoba sprawuje realny zarząd nad transportem, dzięki czemu wpisuje się w prawne wymagania. Konieczne jest jednak sporządzenie dokładnej umowy, która określa zakres obowiązków i kompetencji pracowniczych. Osoba ubiegająca się o certyfikat kompetencji zawodowych w transporcie osób/rzeczy musi posiadać umocowanie do podejmowania wiążących czynności prawnych w imieniu przedsiębiorstwa.

Jaki przewoźnik nie musi posiadać certyfikatu?

Ustawa o transporcie drogowym w artykule trzecim wymienia przedsiębiorców, którzy są zwolnieni z posiadania certyfikatu kompetencyjnego. Są to przewoźnicy którzy:

• przewożą w pojazdach, które konstrukcyjnie nie mieszczą więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą – w niezarobkowym przewozie drogowym osób,
• w krajowym transporcie drogowym rzeczy, jeżeli DMC pojazdu nie przekracza 3,5 tony wykonują niezarobkowy przewóz drogowy rzeczy,
• stanowią element zespołów ratownictwa medycznego bądź usługi transportu sanitarnego,
• pełnią funkcję taksówkarza.

Jak uzyskać certyfikat kompetencji zawodowych?

Dokument jest wydawany w drodze administracyjnej po uzyskaniu pozytywnego wyniku z egzaminu państwowego organizowanego przez ITS. Działa to na zasadzie podobnej do egzaminu na prawo jazdy, natomiast szczegóły zostały zawarte w rozdziale 7 ustawy o transporcie drogowym. Do egzaminu na certyfikat kompetencji zawodowych może przystąpić osoba pełnoletnia i nie jest wymagane żadne dodatkowe wykształcenie, czy doświadczenie w usługach transportowych. Wystarczy złożyć wniosek listownie bądź osobiście podczas wizyty w ITS co najmniej 14 dni przed planowaną datą egzaminu.

We wniosku należy wskazać zakres kompetencji zawodowych, o jakie się ubiega – transport drogowy osób lub rzeczy. Jeżeli zależy Ci na obu certyfikatach, wówczas musisz złożyć dwa osobne wnioski. Konieczne jest również uiszczenie stosownej opłaty na rachunek bankowy Instytutu. O ile siedziba Instytutu Transportu Samochodowego zlokalizowana jest w Warszawie, o tyle możliwe jest podejście do egzaminu w innych miastach.

Egzamin na certyfikat kompetencji zawodowych – praktyczne informacje

Egzaminy organizowane są cyklicznie w wybranych miastach. Dotychczas były to takie miejscowości jak: Warszawa, Kraków, Gdańsk, Kielce, Katowice, Łódź, Poznań, Bydgoszcz, Wrocław, Szczecin oraz Tęgoborze. Zazwyczaj egzaminy odbywają się w salach konferencyjnych, bądź hotelach. O wyznaczonym terminie i miejscu egzaminu na certyfikat kompetencji zawodowych każdy kandydat jest zawiadamiany pisemnie w drodze listu priorytetowego. Listy rozsyłane są w piątek, który poprzedza tydzień egzaminu. Czasu na reakcję jest zatem niewiele, dlatego warto zapoznać się wcześniej z dostępnym harmonogramem egzaminów. Wyznaczona komisja egzaminacyjna działająca przy Instytucie Transportu Samochodowego (ITS) jest zobowiązana do stworzenia komfortowych warunków dla egzaminowanych.

Egzaminy i ich przebieg

Egzamin na certyfikat kompetencji zawodowych w transporcie drogowym podzielony jest na dwie części. Na każdą z nich przewidzianych jest 120 minut, co daje 240 minut łącznie na cały egzamin. Aby uzyskać pozytywny wynik należy uzyskać co najmniej 60% całościowej liczby punktów. Wynik uzyskany w każdej z części nie może być niższy niż 50%. Egzamin na CKZ składa się z:

• części teoretycznej, czyli pisemnego testu zawierającego 64 pytania testowe wielokrotnego wyboru, z czterema możliwymi odpowiedziami,
• części problemowej, zawierającej dwie praktyczne sytuacje do rozwiązania. Jednym z stałych zadań jest wyliczenie czasu pracy kierowcy, jednak można spotkać również zagadnienia księgowe, czy chociażby dotyczące prawa cywilnego i standardów technicznych pojazdów.

Za drugą część egzaminu również można uzyskać 64 punkty, natomiast za każdą z odpowiedzi można otrzymać od zera do czterech punktów. W przypadku uzyskania pozytywnego wyniku egzaminu, ITS wyśle certyfikat kompetencji zawodowych przewoźnika drogowego w ciągu 28 dni od daty egzaminu.

Zwolnienie z egzaminu

O ile wykształcenie nie jest obligatoryjne, by przystąpić do egzaminu, o tyle może premiować zwolnieniem z egzaminu, bądź jego części. Jeżeli podstawa programowa ukończonych studiów drugiego stopnia, jednolitych studiów magisterskich lub studiów podyplomowych obejmuje wszystkie zagadnienia wymienione w załączniku I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009, to możesz ubiegać się o zwolnienie z części teoretycznej. Jeżeli zagadnienia egzaminacyjne tylko częściowo pokrywają się z podstawą ukończonych studiów, wówczas można liczyć na zwolnienie chociaż z części egzaminu. Konieczne jest udokumentowanie posiadanego wykształcenia. Wystarczy, że do wniosku składanego w ITS dołączysz dyplom, bądź zaświadczenie z uczelni o ukończeniu studiów. Nie można zostać zwolnionym z drugiej części egzaminu, jeśli posiada się 5-letnią praktykę zawodową, jak miało to miejsce w przeszłości.

Koszt egzaminu

Przewidziane są dwie opłaty związane z wydaniem certyfikatu kompetencji zawodowych:

• 500 zł za egzamin,
• 300 zł za wydanie certyfikatu.

Tym samym łączna kwota, która jest wymagana, by otrzymać certyfikat kompetencji zawodowych to 800 zł. Opłaty mogą zostać stosownie obniżone w przypadku zwolnienia z części egzaminu. Opłata za egzamin może zostać pomniejszona o 50 zł za każdy moduł tematyczny, który obejmuje zwolnienie. Wymaganą opłatę należy wpłacić na konto Instytutu Transportu Samochodowego. Jeżeli pismo składane jest przez pełnomocnika, wówczas konieczna jest również opłata skarbowa za pełnomocnictwo wynosząca 17 zł. Opłatę skarbową uiszcza się na konto Urzędu Dzielnicy PragaPółnoc Miasta Stołecznego Warszawy. Nie są przewidziane żadne dodatkowe koszty. W przypadku podejścia do egzaminu poprawkowego, należy zapłacić jedynie 500 zł za egzamin.

Ile ważny jest certyfikat kompetencji zawodowych przewoźnika drogowego?

Certyfikat kompetencji zawodowych w transporcie drogowym wydawany jest na czas nieokreślony. Nie ma zatem terminu ważności, czy obowiązku ponownego uzyskania certyfikatu po jakimś czasie. Jedyną możliwością utraty certyfikatu jest orzeczenie sądowe będące następstwem popełnienia przestępstw bądź wykroczeń. Co do zasady, dokument obowiązuje dożywotnio.